Menu
Joanna Włodarczyk
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, wpisana na listę Okręgowej Izby Radców Prawnych w Krakowie.
Specjalizuje się w prawie cywilnym i rodzinnym, ze szczególnym uwzględnieniem spraw odszkodowawczych i rozwodów.
- 16 kwietnia, 2024
- 9:52 am
Rozprawy zdalne – nowe zasady od marca 2024 r.
Od 14 marca 2024 r. rozprawy zdalne zagościły na stałe w kodeksie postępowania cywilnego.
Co zmieniła najnowsza nowelizacja, jakie zasady wprowadziła i o czym musimy pamiętać, chcąc skorzystać z powyższej możliwości?
O tym dzisiejszy post.
Jak było wcześniej?
W rzeczywistości rozprawy zdalne odbywały się już przed nowelizacją, głównie na mocy tzw. ustawy covidowej. Zgodnie z nią, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania tego z nich, który obowiązywał jako ostatni, rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadzało się na odległość przy użyciu urządzeń technicznych z przekazem obrazu i dźwięku, przy czym osoby w nim uczestniczące, w tym członkowie składu orzekającego, nie musiały przebywać w budynku sądu.
Z kolei jeszcze przed pandemią istniała możliwość „odmiejscowienia” rozpraw, wprowadzona na podstawie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 2015 r. Zgodnie z tym uregulowaniem, przewodniczący mógł zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość.
W takim wypadku uczestnicy postępowania mogli brać udział w rozprawie, gdy przebywali w budynku innego sądu, a sam przebieg czynności transmitowany miał być pomiędzy salą sądową sądu prowadzącego postępowanie a salą sądu, w której przebywali uczestnicy. W praktyce jednak rozwiązanie to było rzadko stosowane.
Po pandemii – nowelizacja
Niewątpliwie zatem faktyczne upowszechnienie rozpraw online nastąpiło wskutek pandemii COVID-19 – ale ponieważ stan zagrożenia epidemicznego został odwołany 1 lipca 2023 r., to konieczne były zmiany w porządku prawnym, w przeciwnym bowiem razie rozprawy zdalne na podstawie przepisów tzn. ustawy covidowej można by przeprowadzać tylko do 30 czerwca 2024 r.
Stąd właśnie wspomniana nowelizacja oraz nowe zasady przeprowadzania rozpraw online.
O czym zatem należy pamiętać i jakich warunków dochować, chcąc obecnie wziąć udział w rozprawie zdalnej?
Zasady i terminy
Zgodnie z nowymi uregulowaniami, Sąd może wyznaczyć rozprawę online z urzędu lub na wniosek strony. Rozprawa zdalna może być wyznaczona, jeśli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na charakter czynności, które mają być dokonane na posiedzeniu (o przeszkodach pisałam tutaj), a przeprowadzenie posiedzenia zdalnego zagwarantuje pełną ochronę praw procesowych stron i prawidłowy tok postępowania. W takim przypadku na sali sądowej przebywają sąd i protokolant, a pozostałe osoby uczestniczące w posiedzeniu co do zasady nie muszą przebywać w budynku sądu prowadzącego postępowanie.
Jeśli Sąd wyznaczy rozprawę online z urzędu, strony mogą albo stawić się na sali sądowej (jeśli wolą brać udział w rozprawie w sposób tradycyjny) albo uczestniczyć w niej zdalnie – w takim jednak wypadku muszą zgłosić taki zamiar najpóźniej na trzy dni robocze przed jej terminem.
Rozprawa zdalna może też zostać wyznaczona na wniosek osoby, która ma uczestniczyć w posiedzeniu. Termin do złożenia wniosku o wyznaczenie rozprawy zdalnej wynosi siedem dni od dnia doręczenia zawiadomienia albo wezwania na posiedzenie. Składając taki wniosek, należy również wskazać adres poczty elektronicznej.
Pamiętajmy: brak zgłoszenia powyższych wniosków jest równoznaczny z obowiązkiem stacjonarnego uczestnictwa w rozprawie.
Gdy zdecydujemy się na rozprawę zdalną, to Sąd co najmniej na 24 godziny przed terminem posiedzenia poinformuje nas m.in. o sposobie przyłączenia się do posiedzenia zdalnego.
Ostatni ważny termin dotyczy zgłoszenia sprzeciwu wobec przesłuchania świadka w formie zdalnej.
Mianowicie, jeżeli mamy zastrzeżenia co do tej formy przesłuchania świadka, możemy zgłosić sprzeciw w terminie 7 dni od dnia uzyskania informacji o zamiarze przeprowadzenia dowodu w taki sposób. W razie skutecznego wniesienia sprzeciwu, Sąd wzywa świadka do osobistego stawiennictwa na sali sądowej.
W aucie, w kawiarni, pod palmą?
Nie, nie i nie – w tych (oraz innych miejscach, nielicujących z powagą Sądu) nie należy przebywać podczas rozpraw online.
Dla ścisłości – wcześniej (teoretycznie) też tak było (choć niestety nie wszyscy się do tego stosowali), ale to, co wprowadziła ostatnia nowelizacja, to obowiązek poinformowania Sądu o miejscu, z którego się łączymy. W razie odmowy podania takiej informacji lub jeśli zachowanie danej osoby wzbudzi uzasadnione wątpliwości co do prawidłowego przebiegu czynności dokonywanych zdalnie z jej udziałem, Sąd może wezwać taką osobę do osobistego stawiennictwa na sali sądowej.
Podsumowanie
O zaletach i wadach rozpraw online już pisałam – wtedy, kiedy zaczęły być one powszechne, czyli w trakcie pandemii (zainteresowanych odsyłam tutaj).
I teraz, po ponad trzech latach z rozprawami zdalnymi, stwierdzam, że jak dla mnie mają one więcej zalet niż wad. Co nie oznacza, że wolę je od rozpraw stacjonarnych, ale dobrze mieć wybór, bo czasem taka forma jest po prostu wygodniejsza i pozwala zaoszczędzić sporo czasu (a to ważne szczególnie dla pełnomocników, którzy mają na ogół tych rozpraw sporo).
Dla Państwa z tego tekstu najważniejsze są terminy: 3 i 7 dni – tak więc występującym w sądzie bez pełnomocnika, a chcącym brać udział w rozprawach online, polecam je zapamiętać.
O kwestiach technicznych już kiedyś było (a poza tym na stronie każdego sądu można znaleźć instrukcje techniczne), o zachowaniu na rozprawie również (bo pamiętajmy, że nawet online w swoim pokoju – wciąż jesteśmy w sądzie), więc pozostaje mi życzyć Państwu udanych połączeń.
O ile to konieczność, oczywiście, bo bardziej życzę Państwu braku sporów, świętego spokoju oraz trybu offline;)
Kontakt
Kancelaria Radcy Prawnego Joanna Włodarczyk
Al. Dembowskiego 9/76, 30-540 Kraków
kancelaria@jwlodarczyk-radca.pl
NIP: 6792770603
REGON: 121184041
+ 48 604 217 780
